Obligacje definicja

Definicja obligacji nie jest zbyt skomplikowana:

Obligacje – papiery wartościowe emitowane w serii, w których emitent (Państwo, gmina, przedsiębiorstwo) stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza (czyli Twoim) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia (np. wypłaty odsetek i wykupu obligacji).

Czym obligacje różnią się od lokat i akcji?

Akcje reprezentują udziały w firmie i upoważniają ich właściciela do uczestnictwa w zyskach wypracowywanych przez spółkę. Posiadający akcje ma również prawo do głosu, czyli w pewien sposób wpływania na działalność danej spółki. Ceny akcji podlegają wahaniom w zależności od wyników czy perspektyw rozwoju danej spółki.

Właściciel obligacji jest pożyczkodawcą, ma jedynie wierzytelność wobec spółki i (przy standardowych rodzajach obligacji) nie ma wpływu na działalność spółki, ani do udziału w jej zyskach. Natomiast cena obligacji zależy przede wszystkim od prawdopodobieństwa ich spłaty.

Inwestując w obligacje co do zasady wiemy, czego się spodziewać, czyli mamy ustalone oprocentowanie i okres inwestycji oraz daty wpływu odsetek.

Historia obligacji

Obligacje są instrumentem wykorzystywanym od wieków. Pierwszymi, o których wspominają źródła, były wyemitowane około 2.400 lat przed naszą erą przez miasto UR znajdujące się w Mezopotamii (dziś Irak). Obligacje te gwarantowały zapłatę za zboże. Przez długie lata obligacje były wykorzystywane przez Państwa, królów, w celu sfinansowania wojen. Następnie emitowane były w celu sfinansowania rozwoju infrastruktury, wielkich projektów. A obecnie chyba po prostu służą finansowaniu potrzeb pożyczkowych.

Oprócz obligacji emitowanych przez Państwa, stopniowo zaczął rosnąć rynek obligacji komunalnych, emitowanych przez miasta, gminy itp. Wreszcie, powstał również rynek dla emisji obligacji prowadzonych przez przedsiębiorstwa, początkowo tylko przez te o w miarę dobrej kondycji, a następnie również przez te bardziej ryzykowne (high yield, junk bonds, obligacje śmieciowe).

Obligacje definicja – podstawowe pojęcia

Wartość nominalna obligacji to wartość określona w dokumencie emisyjnym, od tej wartości naliczane i wypłacane są odsetki. Na giełdzie obligacje mogą być notowane powyżej wartości nominalnej (z premią), bądź poniżej tej wartości (dyskonto). Warto pamiętać, że cena obligacji notowanych na giełdzie wyrażana jest w procentach jej wartości. Czyli składając zlecenie kupna nie podajemy ceny za ile chcemy ją kupić (np. 1.010 zł), tylko ile procent wartości chcemy zapłacić za dany papier wartościowy.

Kupon / rentowność. Standardowo z obligacjami wiąże się oprocentowanie, zwane właśnie kuponem. Może być ono stałe (np. 5% w skali roku) lub zmienne (np. WIBOR 3M + 4%) i wypłacane jest w określonych odstępach czasu – najczęściej 3 lub 6 miesięcy. W Polsce dominują obligacje o zmiennym oprocentowaniu, na świecie częściej spotykamy obligacje o stałym oprocentowaniu. Kupując obligacje w ofercie pierwotnej (bezpośrednio od emitenta) kupon (czyli oprocentowanie) jest równy naszemu zyskowi z inwestycji. Jeżeli obligację kupujemy na giełdzie powyżej lub poniżej jej wartości nominalnej, to wtedy nasz ostateczny zysk będzie niższy (lub wyższy) niż oprocentowanie obligacji. I tak wyliczony zysk informuje nas o rentowności inwestycji. Najlepiej korzystać z kalkulatorów, np. na stronie Obligacje.pl.

Pojęć związanych z obligacjami jest dużo więcej. W kwestii związanej z obligacjami korporacyjnymi odsyłam do poradnika „Jak inwestować w obligacje korporacyjne”.

Rodzaje obligacji

Obligacje wg rodzaju emitenta

Obligacje mogą być emitowane przez Państwa w celu pokrycia kosztów wydatków infrastrukturalnych (budowa dróg), finansowania wojen, czy po prostu na sfinansowanie innych potrzeb wydatkowych. Obligacje emitowane przez Państwa nazywamy obligacjami skarbowymi.

Emitentami obligacji mogą być również miasta, gminy, czy inne podmioty samorządowe, wtedy mamy do czynienia z obligacjami komunalnymi.

Wreszcie przedsiębiorstwo może zaciągnąć kredyt w banku, ale równie dobrze może spróbować pozyskać finansowanie z pominięciem banków, bezpośrednio od inwestorów, emitując obligacje. Obligacje emitowane przez firmy nazywamy obligacjami korporacyjnymi. Obligacje mogą być emitowane w celu na przykład przejęcia innej firmy, w celu sfinansowania nowego projektu (deweloper buduje osiedle mieszkaniowe), czy po prostu zapewnienia płynności finansowej danej firmie.

Obligacje wg oprocentowania

Obligacje o stałym oprocentowaniu – stały dochód niezależnie od zmian i sytuacji na rynku.

Obligacje o zmiennym oprocentowaniu – oprocentowanie oparte na wybranym wskaźniku (np. WIBOR 3M) co pewien czas (np. w dniu płatności odsetek) oprocentowanie obligacji jest aktualizowane zgodnie ze zmianami wskaźnika.

Obligacje indeksowane – ich oprocentowanie może być oparte np. o wskaźnik inflacji, tym samym właściciel obligacji ma gwarancję, że realnie (po uwzględnieniu inflacji) nie traci na zainwestowanym kapitale.

Obligacje zerokuponowe – nie płacą żadnych odsetek, ale emitowane są po niższej cenie, niż ich wartość nominalna.

Obligacje można jeszcze dzielić wg kryterium czasu do wykupu (krótko, średnio i długoterminowe) i wielu innych, tutaj nie będziemy się na ten temat rozpisywać.

Obligacje – ciekawostki

Obligacje skarbowe w USA można kupić innej osobie jako prezent, można również otrzymać zwrot podatku w tych papierach.

Za stroną The Motley Fool:

Globalny rynek obligacji jest znacznie większy niż rynek akcji (ponad 100 trylionów dolarów do 64 trylionów dolarów). Wartość obrotów obligacjami również kilkukrotnie przewyższa wartość obrotów akcjami. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest fakt, że akcje emitują firmy, a obligacje emitowane są również przez państwa, miasta i inne podmioty komunalne.

Ceny obligacji mogą gwałtownie się zmieniać, ratingi dla obligacji i dla emitentów sprawiają dużą różnicę (kiedy się ich u nas doczekamy…), nie każde papiery wartościowe tej samej firmy są takie same (okres do wykupu, zabezpieczenie itp.).

Na stronie Climate Bonds znajdziemy następujące informacje (z 2012-213 roku). 49% wartości globalnego rynku stanowią obligacje rządowe, 39% to obligacje firm z sektora finansowego, a 12% korporacji nie-finansowych. 61% światowego długu korporacyjnego emitowane jest w USA, 10% w strefie Euro. To efekt uwarunkowań historycznych, w Europie dominowało finansowanie udzielane przez banki, ale po ostatnim dużym kryzysie proporcje nieco się zmieniają, firmy chętniej dywersyfikują swoje źródła finansowania emitując obligacje korporacyjne.

Obligacje – podsumowanie

Rynek obligacji jest gigantyczny, większy nawet od rynku akcji. Czasowo chyba niemożliwe jest go w całości ogarnąć, przygotowując się do tego wpisu znalazłem wiele stron i opracowań, na które po prostu nie starcza czasu, aby się z nimi zapoznać.

Wydaje mi się, że strategia koncentracji na wybranych obszarach rynku (np. obligacje korporacyjne w Polsce) ma swoje zalety. Szkoda jedynie, że polski rynek obligacji nie ukształtował konieczności posiadania przez spółki ratingów. Znacząco ułatwiłoby to inwestorom indywidualnym inwestowanie w poszczególne przedsiębiorstwa.[sgmb id=”1″]