Obligacje banków spółdzielczych: Krakowski Bank Spółdzielczy

Kilkukrotnie w przeszłości byłem pytany o obligacje banków spółdzielczych.

Z reguły unikałem tematu tłumacząc to brakiem czasu, a także niesymetrycznym dostępem do informacji. Mam tu na myśli fakt, że banki spółdzielcze tworzą zrzeszenia i zapewne dużo wcześniej od nas – inwestorów indywidualnych – wiedzą, gdy któryś z nich ma problemy. Mają więc przewagę czasową, która pozwala na przykład w razie tych problemów pozbyć się obligacji na Catalyst, zanim my dowiemy się o złej sytuacji banku z raportu finansowego. A raporty finansowe tych banków są publikowane za półrocze i za rok – więc bardzo rzadko.

Jest natomiast u mnie nieco lepiej z drugim powodem, dla którego nie analizowałem banków spółdzielczych, czyli z czasem 🙂 . Dlatego też postanowiłem przygotować krótką prezentację dwóch banków spółdzielczych, których obligacje można kupić na Catalyst poniżej nominału. I zacznę od Krakowskiego Banku Spółdzielczego.

A drugi wpis, dotyczący PBS Ciechanów znajdziesz tutaj.

Zanim przejdę do wpisu, chciałem zwrócić uwagę na trzy sprawy:

• nie jestem ekspertem od analizy sprawozdań bankowych (chociaż kiedyś pracowałem w bankach i miałem dostęp do tzw. KPI i interesowałem się mocno tematem od strony banków),
• fakt, że obligacje opisywanych tutaj banków spółdzielczych notowane są na rynku Catalyst poniżej nominału może świadczyć o nieco wyższym niż standardowe poziomem ryzyka związanym z inwestycją w te obligacje. Zresztą zaraz się przekonacie 🙂 ,
• omawiając wyniki moich portfeli obligacji we wrześniu poinformowałem o zakupie w tamtym miesiącu do mojego portfela obligacji Krakowskiego Banku Spółdzielczego. Proszę wziąć pod uwagę, że skoro te obligacje zakupiłem, moja ocena banku może być nieobiektywna – z reguły jest tendencja to przywiązywania się do tego, co się posiada, niezależnie od napływających informacji.

Obligacje Krakowskiego Banku Spółdzielczego

Większość banków spółdzielczych należy do któregoś z dwóch zrzeszeń: BPS lub SGB. Krakowski Bank Spółdzielczy działa jednak samodzielnie, poza tymi zrzeszeniami.

Na dzień 30.06.2019 roku Krakowski Bank Spółdzielczy posiadał 72 placówki, z tego 29 oddziałów, 36 filii i 7 punktów obsługi klienta. Zatrudniał 661 pracowników. Oddziały i filie banku zlokalizowane są przede wszystkim w województwie małopolskim, a częściowo również w śląskim. Liczba Członków KBS (czyli udziałowców) na 30.06.2019 wynosiła 35.276.

Największą grupą kredytobiorców banku są przedsiębiorstwa prywatne (862 mln zł na 30.06.2019), osoby prywatne to 365 mln zł, osoby fizyczne prowadzące działalność to 83 mln zł, instytucje samorządowe to 136 mln zł, a rolnicy to 24 mln zł.

Krakowski Bank Spółdzielczy – wyniki

Podstawowy biznes banku (jak to banków) nie jest zbyt skomplikowany. Chodzi o to, aby tanio przyjmować lokaty, a dobrze sprzedawać kredyty (dobre dla banku oprocentowanie i wysoka spłacalność). A przy okazji prowadzenia kont zarabiać na wszelakiego rodzaju opłatach i prowizjach. I banki z reguły bardzo dobrze sobie radzą z oferowaniem nisko oprocentowanych lokat, zarabianiem na prowizjach. Niestety nie wszystkie sobie radzą z kontrolą ryzyka przy udzielanych kredytach. Przykładem takiego banku jest KBS.

Najpierw spójrzmy na źródła zysku banku, czyli wynik z tytułu odsetek i prowizji. Jest całkiem nieźle (kliknij, aby powiększyć):

Mamy do czynienia z powtarzalnością wyników. Zatem baza zysków do dyspozycji banku można powiedzieć, że jest przewidywalna. Z tych zysków bank musi pokryć koszty funkcjonowania oraz ryzyko kredytowe. Kosztami funkcjonowania można zarządzać i je optymalizować. Najczęściej spod kontroli wymykają się koszty ryzyka kredytowego. Dla KBS wyglądają one tak:

Co roku rosną rezerwy na zbyt radośnie udzielone w przeszłości kredyty. Bank oczywiście zmienił politykę udzielania kredytów i teraz będzie już tylko lepiej itp. itd. Do kredytów jeszcze wrócimy, bo mogą one jeszcze odegrać swoją rolę w kolejnych okresach. Tymczasem odnotujmy, że rosnące odpisy na złe kredyty pomniejszają zysk netto:

Nie dziwi Was, że odpisy na kredyty są tworzone w taki sposób (na taką wartość), że bank ciągle wykazuje niewielkie, ale zyski? Mnie trochę dziwi, o czym w dalszej części.

Zacznijmy od tego, że KBS potrafi się uczyć. Swego czasu środki pozyskane z lokat inwestował w udzielanie kredytów. Jak się okazało, że z zarządzaniem ryzykiem nie jest tak łatwo, to coraz więcej kasy z lokat bank „inwestuje” w obligacje i bony Skarbu Państwa oraz obligacje i bony banków:

To się nazywa model biznesowy, przyjmujesz lokaty na 1%, albo za darmo środki na kontach bankowych, a pozyskaną kasę inwestujesz w obligacje Skarbu Państwa. Na koniec 2016 roku kredyty udzielone firmom wynosiły 1,5 mld zł, obecnie jest to 1,27 mld zł. Na koniec 2015 roku obligacje i bony SP wynosiły 340 mln zł, obecnie jest to blisko 1 mld zł. Warto zwrócić uwagę na tą wartość, bo oznacza ona, że bank jest doskonale zabezpieczony płynnościowo – w przypadku „runu” klientów na bank miałby z czego wypłacać im środki. A druga sprawa, to mimo takiej struktury należności bank nadal bardzo fajnie zarabia na różnicy odsetkowej między lokatami klientów, a zagospodarowaniem tych środków. Osiąga podobny wynik odsetkowy przy mniejszym poziomie ryzyka.

Mimo spadku należności z tytułu udzielonych firmom i osobom indywidualnym kredytów, poziom kredytów zagrożonych wynosi nadal nieco powyżej 200 mln zł. Jak widać na wykresie poniżej mocne pogorszenie nastąpiło na koniec 2016 roku, zapewne na skutek nowych wytycznych odnośnie klasyfikacji kredytów do kategorii zagrożonych. Poziom kredytów zagrożonych wynosi około 14% kredytów ogółem, przy średniej dla banków spółdzielczych 8%, a dla zwykłych banków jeszcze mniejszej. Zatem udział kredytów zagrożonych nadal wskazuje, że jeszcze sporo pracy przed bankiem na drodze do normalizacji sytuacji. Spójrzmy teraz na wykres i na pokrycie kredytów zagrożonych rezerwami.

Na wykresie powyżej jest jeszcze jedna bardzo ważna linia – wskaźnik wyrezerwowania. Pokrycie kredytów rezerwami wynosi 26% i ładnie rośnie. Jednak według dostępnych opracowań średnia wyrezerwowania kredytów dla banków spółdzielczych to wartość około 45%. KNF w raporcie o sytuacji banków zapowiedziało:
W stosunku do banków o najniższym poziomie wyrezerwowania należności, skierowane zostały wystąpienia nadzorcze z żądaniem przekazania informacji umożliwiającej weryfikację formalnej poprawności działań podjętych przez banki w tym zakresie. Tego typu działania podejmowane są również w trakcie aktualizacji kwartalnych ocen BION.

Gdyby się okazało, że KBS nie doszacował rezerw i musi „dociągnąć do średniej” (+20%), to musiałby założyć rezerwy na +/-40 mln zł (stąd mój ? przy wykresie o zyskach). Jak widać na wykresie powyżej, bank „dąży” do tej typowej dla branży wielkości wyrezerwowania i być może uda mu się ten poziom osiągnąć „płynnie”, bez ingerencji KNF. Chyba nikt w tym sektorze nie potrzebuje informacji o kolejnym banku, który zanotował stratę.

Na koniec jeszcze wątek kapitałów. Tutaj sytuacja wygląda poprawnie, współczynniki wypłacalności spełniają wymagania i oczekiwania KNF. Oczywiście w scenariuszu, gdy bank nie musi dołożyć rezerw na złe kredyty. Kliknij obrazek, aby powiększyć:

Obligacje Krakowskiego Banku Spółdzielczego na Catalyst

Na rynku Catalyst notowane są dwie serie obligacji banku. Seria SBK1020 o wartości emisji 20,6 mln zł, oprocentowaniu WIBOR 6M + 4% i aktualnej rentowności brutto 5,5%. Oraz seria SBK0923 o wartości 50 mln zł, oprocentowaniu WIBOR 6M + 3,3% i aktualnej rentowności brutto 6,66% (dane za obligacje.pl).

Krakowski Bank Spółdzielczy – podsumowanie

Jeszcze raz przypomnę zastrzeżenie. Obecnie wracam do analizy wyników banków po dłuższej przerwie, mam nadzieję, że we wpisie nie popełniłem żadnych błędów logicznych, ale nie mogę tego wykluczyć. Jestem otwarty na uwagi od osób biegłych w temacie.

Wracając do merytoryki, to mamy do czynienia z bankiem, który potrafi stabilnie zarabiać na różnicy między oprocentowaniem przyjmowanych środków (lokaty, salda na kontach), a udzielanych kredytów / kupowanych obligacji SP. Do tego stabilna jest wartość zysków z tytułu prowizji. Zarobki te z nawiązką starczają na pokrycie kosztów funkcjonowania banku, a także na zawiązywanie rezerw na złe kredyty (czy spisanie kredytów w koszty).

Sytuacja płynnościowa banku również wygląda bardzo dobrze. KBS ma ulokowane blisko 1 mld zł w bonach i obligacjach Skarbu Państwa. Również kapitały własne i współczynniki kapitałowe spełniają wymagania KNF.

Czynnikiem ryzyka jest dla mnie mniejsze od średniej w branży wyrezerwowanie kredytów zagrożonych. Różnicę szacuję na ok. 40 mln zł. Gdyby okazało się, że bank zmuszony jest zwiększyć rezerwy na złe kredyty, w wynikach może pojawić się strata netto. Z tymże patrząc na wartość kredytów zagrożonych i kwotę ewentualnej rezerwy nie wydaje mi się, aby przez to zdarzenie przyszłość banku mogłaby być zagrożona.

A tak II półrocze „widzi” zarząd KBS, jak widać planuje dalsze zwiększanie wyrezerwowania:

Jeżeli inwestujesz w obligacje korporacyjne, zapraszam do zakupu Raportu Rankingowego z dostępem do Forum Obligacji, gdzie bardziej swobodnie dyskutujemy atrakcyjność poszczególnych emitentów i ich serii obligacji. Z przyjemnością powitam Cię również wśród odbiorców blogowego newslettera czy w Bazie Inwestorów.

Udanych inwestycji!

[sgmb id=”1″]