Obligacje banków spółdzielczych: PBS Ciechanów

Dziś opis drugiego z banków spółdzielczych, którego „wziąłem” na warsztat. Od razu zaznaczę, że w mojej ocenie nie jest to inwestycja typu „kup i zapomnij”. Ten bank ma swoje perypetie (run na bank, duży udział kredytów zagrożonych) oraz funkcjonuje w Planie Naprawy. Dodatkowo, wszystkie zastrzeżenia, które zawarłem we wpisie o Krakowskim Banku Spółdzielczym, dotyczą również i niniejszego wpisu. Muszę też dodać, że mimo iż banki są w tej samej branży, to niekoniecznie raportują wskaźniki dokładnie w ten sam sposób, niektórych danych muszę się domyślać lub obliczyć je ręcznie, co nie ułatwia analizy porównawczej.

Polski Bank Spółdzielczy w Ciechanowie

PBS Ciechanów istnieje od ponad 100 lat. Podstawową strukturę organizacyjną banku od 01.01.2018 roku tworzą: centrala w Ciechanowie, oddziały: Ciechanów, Bodzanów, Mława, Żuromin, Płońsk, Przasnysz oraz filie: Sierpc, Regimin, Płock. Zatem bank działalność koncentruje głównie na terenie północnego Mazowsza.

Bank ten w 2016 roku przeszedł trzęsienie ziemi, pojawiła się plotka o jego niewypłacalności i miał miejsce „run” na bank i wypłata przez klientów blisko połowy lokat.

Do listopada 2018 roku PBS Ciechanów działał w zrzeszeniu w SGB, jednak nie spełniał wymogów w zakresie udziału kredytów zagrożonych poniżej 10% (ma około 50%) i od tego czasu działa jako samodzielny bank, a z SGB współpracuje na zasadzie porozumienia o współpracy.

Zanim przejdę do analizy finansów banków, chciałem zaakcentować dwie kwestie.

Wartość kredytów w sytuacji normalnej i pod obserwacją nominalnie, wg stanu na 31.12.2018 roku, wynosiła 218 mln zł, co stanowiło 51% ogólnej kwoty udzielonych kredytów. Kredyty zagrożone nominalnie wynosiły 209,6 mln zł i stanowiły 49% ogólnej kwoty kredytów. Kredyty w kategorii ryzyka „stracone” stanowią 252 sztuki na łączną kwotę 193,6 mln zł, z czego kapitał bilansowy stanowił 124 mln zł, odsetki 37,7 mln zł oraz przeniesione do ewidencji pozabilansowej 32 mln zł.

Bank w 2018 roku zobowiązany był w dalszym ciągu do realizacji Programu Postępowania Naprawczego na lata 2015-2022, zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 19.02.2016 roku. Mimo podejmowanych działań Bank w dalszym ciągu nie był w stanie osiągnąć wyników założonych w dotychczasowym programie postępowania naprawczego (w zakresie jakości portfela, wielkości kredytów zagrożonych oraz wyniku finansowego).

Widać zatem, że sytuacja banku nie jest różowa. Ale nie jest też aż tak dramatyczna jak wskazywałby udział kredytów zagrożonych w kredytach ogółem.

Bank Spółdzielczy w Ciechanowie – wyniki

Podobnie jak w przypadku Krakowskiego BS spoglądamy najpierw na źródła przychodów i zysków banku, czyli wynik z tytułu odsetek i prowizji. Jak pisałem wyżej, w 2016 roku mocno skurczył się biznes banku (klienci zabrali lokaty) więc siłą rzeczy należy spodziewać się spadków wyników w tym zakresie (kliknij aby powiększyć):

I tak faktycznie jest. 2017 rok to dużo niższe zyski z tytułu odsetek, jak i prowizji. Co martwi, ten trend znalazł kontynuację również w 2018 roku. W efekcie zrobiło się niebezpiecznie, bo przy zyskach z odsetek i prowizji w 2018 roku na poziomie 22,7 mln zł, koszty funkcjonowania banku plus amortyzacja wyniosły 20,9 mln zł. Mamy już bardzo niewiele miejsca na margines błędu i praktycznie brak miejsca na rezerwy na niespłacane kredyty. Jeżeli bank nie odbuduje bazy przychodowej, w perspektywie najbliższych lat problemy mogą wrócić. Bo nie oszukujmy się, wszystkie kredyty na pewno nie będą się wzorowo spłacać.

Dramat w banku rozegrał się w 2015 i 2016, kiedy rezerwy na złe kredyty poszybowały w kosmos.

W efekcie za tamte lata bank zanotował stratę netto:

Od tego czasu rezerwy na złe długi są minimalne (lub wręcz rozwiązywane jak w 2017), dzięki czemu bank jest w stanie wykazywać zysk. Ktoś by mógł zapytać analogicznie jak w KBS, czy najpierw bank ustala rezerwy, a potem wychodzi wynik, czy najpierw ustalany jest wynik i do wyniku dostosowywane są rezerwy. Oczywiście nie zakładam takiej sytuacji, bo mamy już kilka lat po aferze i bank na pewno jest dokładanie kontrolowany w temacie poprawności rezerw 😉 .

Jak pamiętamy, KBS miał dużo „wolnej” kasy z depozytów / osadów na kontach, którą inwestował w obligacje i bony Skarbu Państwa. W przypadku Ciechanowa nie mamy takiej sytuacji, praktycznie brak obligacji i bonów SP w bilansie banku (zielony obszar) – aktualizacja – spójrz akapit niżej.

Aktualizacja z dnia 31.10.2019 roku, odpowiedź ze strony banku: Bank wykazuje w pozycji „Dłużne papiery wartościowe” bezpieczne instrumenty finansowe, tj. bony pieniężne NBP oraz obligacje Skarbu Państwa, które wg stanu na 30.06.2019r. wynosiły 172 622 tys. zł .

Lata 2015-2016 to wyjście na jaw problemu z kredytami, run klientów na bank i w efekcie zmniejszenie sumy bilansowej. Bank przestał udzielać kredytów, dobre kredyty się spłacały, a te złe nie więc w efekcie udział kredytów zagrożonych w sumie bilansowej sięgnął 58%! Od tego czasu powoli spada, ale nadal wynosi blisko 50%. Warto też zauważyć, że kredyty zagrożone wynoszą 186 mln zł przy kapitałach własnych banku 44 mln zł, proporcja delikatnie mówiąc lekko niekorzystna (w przypadku KBS było to 203 mln zł wobec 206 mln zł). To pokazuje, że w przypadku PBS Ciechanów mówimy o innym poziomie ryzyka inwestycyjnego, niż w przypadku KBS.

Plusem jest poziom wyrezerwowania należności zagrożonych, który według moich obliczeń wynosi około 42%, co jest wartością zbliżoną do branży. Jednakże i tutaj znajduję coś, co mi się nie podoba. Otóż naliczone odsetki wykazane w bilansie jako należności wynoszą 28 mln zł, podczas gdy rok wcześniej przy podobnej sumie bilansowej było to 19 mln zł (wykres lekko „przyciąłem”, wyrzuciłem zbędne wiersze):

A w 2016 i 2017 roku odsetki netto wynosiły 3-4 mln zł.

Nie trzeba być ekspertem, żeby widzieć, że coś tu się nie spina. Na należności zagrożone tworzone są rezerwy, a na odsetki? Wysyłam pytanie do banku, zobaczymy czy się jakoś ustosunkują.

Na koniec jeszcze spojrzenie na kapitały własne banku i współczynnik wypłacalności. Tutaj widać, że wykonywana poprzez Plan Naprawy praca procentuje i obecnie współczynnik wypłacalności spełnia wymogi KNF. O ile oczywiście sprawy, które poruszałem powyżej, nie zmaterializują się w postaci kolejnych odpisów i strat banku.

Obligacje PBS Ciechanów na Catalyst

Na Catalyst notowane są 4 serie podporządkowanych obligacji korporacyjnych PBS Ciechanów, poniżej krótki ich opis (rentowność brutto za obligacje.pl):

Obligacje BSC0620, oprocentowanie WIBOR 6M + 3%, wartość emisji 10 mln zł, YTM brutto = 11,07%,

Obligacje BSC0621, oprocentowanie WIBOR 6M + 3%, wartość emisji 11 mln zł, YTM brutto = 5,3% (za sprawą 1 transakcji na 1 sztukę obligacji),

Obligacje BSC1124, oprocentowanie WIBOR 6M + 3% , wartość emisji 5,2 mln zł, YTM brutto = 4,97% (ale najlepsza oferta kupna na 45%),

Obligacje BSC0927, oprocentowanie WIBOR 6M + 3,5%, wartość emisji 11 mln zł, YTM brutto = 9,9%,

PBS Ciechanów – podsumowanie

Jedyną przewagą PBS Ciechanów nad Krakowskim Bankiem Spółdzielczym jest poziom wyrezerwowania kredytów. Poza tym same problemy, spadają zyski z odsetek i prowizji, a udział kredytów zagrożonych w kredytach ogółem sięga 50%. I w tym miejscu chyba muszę zrobić małą dygresję.

Z tego co kojarzę to „szkodowość” w firmach typu Provident, które z założenia udzielają kredytów klientom w niekoniecznie perfekcyjnej sytuacji finansowej, nie przekracza 30%. Jakie trzeba mieć procedury kredytowe i pracowników, aby osiągnąć taki wynik jak PBS Ciechanów. Nie potrafię tego zrozumieć (a może i potrafię).

Wracając do tematu i szukając pozytywów, sytuacja z saldem depozytów i kredytów wygląda na ustabilizowaną. Bank, wprawdzie niewiele, ale zarabia. O ile uda się ryzyko kredytowe trzymać w ryzach, to pomału ma szansę wyjść na prostą, jednak droga do tego jeszcze daleka. Warto również mieć na uwadze zastrzeżenia – czynniki ryzyka – które podniosłem w tej analizie.

Udanych inwestycji! [sgmb id=”1″]